مباني نظري و پيشينه پژوهش (فصل دو)ابعاد ساختار سازمانی
مبانی نظری ساختار سازمانی :
مفهوم ساختار
هرجا كه سخن ازسازمان است ، ساختار در پي آن آمده استاما ( هنري مینزبرگ ، 1979 ) تقريبا همين تعريف رابراي ساختار مي آورد آنجا كه مي گويد : " ساختاريك سازمان را مي توان مجموعه راههايي دانست كه طي آن فعاليت هاي سازمان به وظيفه هاي شناخته شده تقسيم وميان اين وظيفه ها هماهنگي تامین شود ". ( رضائيان ، 1382 ) در كتاب (( اصول مديريت ساختار )) طبق گفته دانشمندي اينگونه مي گويد كه " ساختار سازماني حاصل فرايند سازماندهي است وعبارتست از : سيستم روابطي كه بطور غيررسمي شكل گرفته وبطور رسمي تصويب شده است وحاكم بر فعاليت هاي افرادي است كه براي كسب اهداف مشترك به هم وابسته‌اند . با دقت در اين تعريف مي توان به دونكته اساسي پي برد : 1 - ساختار سازماني در اين تعريف حاصل فرايند سازماندهي اخذ شده ونه آنچنانكه در تعريف گفته شده مشابه يكديگرند . 2 - در اين تعريف به يك بعد از ابعادساختار كه همان رسميت است پرداخته شده وفقط به مجموعه روابط اشاره شده است و ابعاد ديگر ساختار را در اين تعريف در درون اين بعد در نظر گرفته است . ريچارد دفت ساختار سازماني را در چارت سازماني منعكس مي دارد چرا كه چارت سازمان براي مجموعه كامل از فعاليت هاي اساسي و فرايند در يك سازمان بصورت ظاهري قابل رؤيت است . او سه مفهوم كليدي را در تعريف ساختار سازماني مشخص مي كند : الف – ساختارسازماني رادر روابط مكتوب رسمي را كه شامل تعدادي از سطوح سلسله مراتب وحيطه نظارت مديريت و سرپرستان است تعيين مي كند .
ب - ساختارسازماني ، گروهبندي افراد بايكديگر را داخل طبقات و گروهبندي طبقات را در كل سازمان مشخص مي كند . ج - ساختار سازماني طراحي سيستم ها را براي اطمينان از اثربخشي ارتباطات ، هماهنگي و تلفيق تلاش ها در سراسر طبقات در بر مي گيرد . از نظررابينز ( 2006 ) ساختارسازماني هرچند كه يك حقيقت بوده و هر شخصي در سازمان تآثير مي گذارد اما بايد دانست كه كم وبيش مفهوم انتزاعي بودن باعث شده است كه تعاريف بعضا با همديگر متفاوت باشند . اما ساختار سازماني را اينگونه مي توان تصور نمود كه در برگيرنده طريقي است كه وظايف افراد سازمان بوسيله آن هماهنگ مي گردد . دريك تعريف عمومي از ساختار آن را كلیدي مي دانند كه :
1 - تعيين كننده حوزه اساسي است .
2 - تعيين كننده مآموريت اساسي است .
3 - مجموعه راههايي است كه طي آن فعاليت هاي سازمان به وظيفه هاي شناخته شده تقسيم وهماهنگي ايجاد مي شود . ساختار مورد بحث بوسيله نمودارهاي سازماني ، شرح مشاغل ، روش ها ، قوانين ومقررات نشان داده مي شود . ساختار سازماني به الگوهاي اختيار ، ارتباطات وجريان كار ارتباط مي يابد . بعلاوه ساختار سازماني مي تواند زمينه ارتباط بين خرده نظام هاي اجتماعي ، رواني وفني رانيز فراهم آورد . از مجموعه
